Puur Persoonlijk
Wat een groot politicus lijden moet
De aankondigingen en trailers voor het programma waren al zo ruim onder mijn aandacht gebracht dat het me niet echt kon boeien maar gelukkig kreeg ik dank zij een lang en boeiend gesprek over de telefoon de kans het programma te missen. Wat ik er dan voor zinvolle commentaar kwijt over kan? Meer dan men denkt, omdat ik Verhofstadt al meer dan twintig jaar volg, eindelijk sinds de verkiezingen van 1982 en dus zal dit wel een verhaal over ontgoocheling moeten worden, al denken we bij nader toezien vooral de ontgoocheling over het politieke bedrijf zelf moeten vertellen.
Een groot man? Zou het? Hij laat vooreerst niet toe dat er zich om hem heen straffe figuren ontwikkelen die een eigen bijdrage leveren. Wie zich als numero uno van een partij laat fêteren laat toe dat die alle kritiek afschuift op anderen. Welnu, als Verhofstadt een straffe karaktertrek vertoont, dan is het wel dat hij nooit schuld heeft aan de fouten die hij begaat of laat begaan. Als hij grootse daden stelt, zoals in Auschwitz I, een eigen tentoonstelling laat inrichten over de Holocaust die hij dan gaat openen, ook nog eens stelt dat wie daar komt vanzelf een democraat zou worden, dan huiveren we om zoveel onbegrip. Wij zijn er geweest en ik heb ter plaatse bij bezoekers een zeer infantiele houding ontmoet, een niet begrijpen van het feit dat dit oord geen vakantiekiekjes verdraagt. We menen ook dat het oord een plaats is waar je over de Europese geschiedenis kan nadenken en het begrip menswording onder de loep moet nemen. Misschien wordt men er de democratie genegen, maar het kan ook een zeker gevoel van onzekerheid opwekken over wat we als mens vermogen, voor wie het leed daar kan zien, dat er nog steeds rondwaart. Neen, Oswiciem laat geen ruimte voor twijfel als het erom gaat de mens zien als een wezen dat tot zeer veel in staat is, ten goede en ten kwade.
Maar ook de excuses in Rwanda gaven blijk van een totaal onbegrip voor het concrete en was een politieke geste voor binnenlands politiek gebruik. Ach, voor François Mitterand die in het Panthéon een roos gaat leggen op het graf van Jaurès kan ik nog een zekere achting hebben, al vinden we het usurperen van de doden altijd wat onkies.
Maar wat ons vooral is gaan ergeren in de man is zijn geloof in zijn intellectuele suprematie en zijn omgang met de grote literaire werken en enkele filosofietjes, zoals het werk van Karl Popper. “Optimism is a moral obligation”! Een politicus is een wezen bezorgd om de toekomst van de mensen die hij of zij vertegenwoordigt. Zijn falen of slagen meet men niet enkel af aan verkiezingen, maar aan de mate waarin hij de omstandigheden van zijn samenleving heeft weten te verbeteren. Maar als een politicus, in het ambt van premier dan nog, zichzelf gaat zien als een Don Quichote de Mancha, Alonzo Quirana, die met een heerlijke waan behept de wereld intrekt in het spoor van Amadis de Gaulle, altijd verliefd, altijd op weg om recht te laten zegevieren van de zwakken en de weduwen, aan zo een figuur wil de heer Verhofstadt zich spiegelen. We zullen hem maar in de waan laten zeker.
Het liberalisme van Guy Verhofstadt druist in tegen onze opvattingen van wat het liberalisme in oorsprong was en geeft aan hoe ideologische ontwikkelingen op ernstige disfuncties van de geest kunnen wijzen. Liberalisme ontwikkelde zich tot een vijandige houding tegenover de staat, tot een vijandige houding ook ten aanzien van het kleinbedrijf en tot slot liet het liberalisme van Verhofstadt de idee varen die aan het liberalisme ten grondslag ligt, dat mensen zelf best weten hoe ze samen een samenleving vorm geven. Hij is het typevoorbeeld van de politicus die gelooft dat de staat – waarin hij eindelijk niet gelooft – door politici geleid moet worden met een sterke wil, en die het overheidsapparaat ten dienste ziet van het voluntarisme van de toevallige leider op de troon. Dit is niet enkel usurpatie, maar ook, hoezeer hij ook zegt te huiveren voor de faits et gestes van de Nazi’s, een regelrechte kopie van hun geloof in de leider en dus kan men verwachten dat als Verhofstadt het onderspit blijft delven openlijk zal menen dat het volk hem niet begrepen heeft, hem niet waard is.
De ikea-wet heeft het voor de grootwarenhuizen mogelijk gemaakt zich opnieuw in de steden te nestelen en er het kleinbedrijf, waar kwaliteit en versheid vanzelfsprekend zijn, weggedrukt wordt. Meer nog, de liberalen laten doorgaans toe dat de hinder die zelfstandige warme bakkers en beenhouwers zouden veroorzaken voor die nieuwe kleine zelfbedieningszaken van de grote distributiegroepen blijkbaar minder zwaar wegen. Maar goed, die hebben ook geen bakkerij of grote koelkamers…
Wat we dus ten gronde in het debat missen is een politieke idee dat het volk het beleid steunt omdat het beleid respect betoont voor de goede intenties en er niet vanuit gaat dat dit volk niet deugt. Want stelden we hoger dat Verhofstadt van zijn vijandschap ten aanzien van de staat geen geheim maakt, die moet afgeslankt, maar vooral niet ingrijpen in de samenleving – op stimulerende wijze wel te verstaan – dan heeft hij ook duidelijk een afkeer voor de idiotoi, de leken, die “er” niets van begrijpen. Daar staat hij nu wel niet alleen mee in de vitrine, want het is werkelijk bon ton om den volke af te doen als vulgus pecus. Maar het is wel het volk dat de Natie vormt en zorgt dat de dingen die gebeuren, ook werkelijk hun beloop kennen en dat volk heeft, tot spijt van wie van het benijdt, een identiteit en koestert die.
Verhofstadt? Ach, die meent dat een identiteit niet bestaat en dat nationalisme de gesel van deze wereld is. Zijn bekrompen kijk op de marktwerking heeft er wel mee toe geleid dat er in Europa geen gepaste controle op de banken kwam, of dat de WTO hier niet handelend is opgetreden. Van een staatsman mag men respect verwachten voor het volk waar hij uit voort is gekomen. Meer zelfs, ondanks zijn literaire bevlogenheid zien we vooral een oppervlakkig flirten met enkele titels; zelfs in deze flirt hij, zoals het genie van de Karpaten graag deed met titels die zijn naam en faam kunnen vergroten. Wel bekome het hem, op ons, die af en toe ook eens een boekje ter hand nemen, maakt het weinig indruk.
We weten niet of het wel aannemelijk kunnen maken, maar in wezen zouden politici in een democratisch bestel hun hoogste genoegen dienen te vinden in het goed en vreedzaam samenleven van de burgers in welvaart. Lieden die zich van de politiek bedienen om hun eigen leven te maken en zich vooral willen laten kennen als “machers”, wekken achterdocht. Zij willen schitteren en helaas, zij schitteren vaak ten koste van anderen. Als Verhofstadt de kans krijgt om zich te profileren als staatsman en tegelijk zijn eigen volk negeert, zelfs sommigen in zijn eigen partij frustreert door voortdurend te negeren waarom Vlaanderen de staatshervorming wil, dan geeft dit een blinde vlek te zien die met schone woorden te maskeren valt. Erger nog, hij meent met de federale kieskring Vlaanderen eindelijk opnieuw in een keurslijf van een sociologische, demografische, economische minderheid met een andere taal en zonder veel respect voor het Nederlands en de Vlamingen, dan moet eenieder toch wel twijfelen aan zijn intenties.
Vergelijken we hem met een grote stadsgenoot, Karel V, dan moeten we vaststellen dat hij eerder lijkt op Filips II, die er niet voor terug schrok zijn geschokte koningschap te vuur en te zwaard in ere te herstellen. Karel V gaf met zijn aanpak Gent de kans om eindelijk een oude, versleten machtselite terzijde te schuiven, waardoor Karel V er blijk van gaf zijn stad niet zomaar wenste te straffen zoals men vaak voetstoots aanneemt. De Bede weigeren, want dat was wat Gent drie jaar na elkaar had gedaan, kon immers niet voor een vorst met aanspraken op absolute macht. Karel koos er dan ook voor de bestuurders ter verantwoording te roepen, enkele keuren te cancelen, maar vooral schiep hij een kader dat de welvaart nog een halve eeuw bestendigde. Echter, Filips wilde Gent, dat onder de Ryhove en anderen een Calvinistische republiek was geworden, wel straffen en onderwerpen. Of dat helemaal gelukt is, blijft onduidelijk. Feit is dat des konings optreden de Zuidelijke Nederlanden een tijdlang economisch en politiek op de achtergrond geduwd heeft zodat velen weg trokken naar het Noorden, dat veel minder modern was. Amsterdam was nog katholiek en zou altijd een zekere tolerantie aan de dag leggen. Met dat alles willen we vooral aangeven dat het optreden van de Numero Uno van de VLD ons doet twijfelen over zijn weldadige invloed op Vlaanderen, België, Europa. We verwijten hem niet een goed debater te zijn, al hebben we al vaker gemerkt dat hij niet bepaald uitmunt in subtiliteit. We verwijten hem niet een goed redenaar te zijn, al worden we niet warm van zijn discours, maar wel menen we dat het allemaal zozeer ten dienste van de eigen persoonsverheerlijking staat, dat we er geen democratische reflex in erkennen. Laten we niet vergeten hoe hij de verkozen voorzitter, Annemie Neyts terzijde heeft geschoven. En een macho is hij ook nog. Daar hebben we eindelijk niets over te zeggen, maar een politicus naar ons hart en vooral ten dienste van Vlaanderen is hij in geen geval. De toekomst durven we niet aan zo iemand toe te vertrouwen.
Puur persoonlijk? Zo een programma willen maken, doet ook afbreuk aan de idee dat men politici geen gratis podium geeft. Het publiek kan wel zien of het allemaal goud is dat blinkt, maar toch, we begrijpen niet zo goed of en waarom men programma’s wil maken en ingaat op zijn wens geen harde confrontaties met de werkelijkheid expliciet te brengen, want dat gaat in tegen het aanvoelen dat journalisten die zomaar elke zin voor kritiek kunnen afleggen, hun beroep oneer doen. Nu, het programma schijnt zijn imago niet zo ten goede te zijn gekomen en de perceptie van een vrouwonvriendelijke mannetjesputter eerder te versterken. En nog iets, van al zijn akolieten lijkt vooral de heer Somers goed getypecast, al zal Granvelle zich zijn graf omdraaien als we de genius Loci, Mechelen daarbij onder ogen nemen. Maar dienstbaarheid aan het genie kan best leuk uitvallen.
Bart Haers
woensdag 8 april 2009
De aankondigingen en trailers voor het programma waren al zo ruim onder mijn aandacht gebracht dat het me niet echt kon boeien maar gelukkig kreeg ik dank zij een lang en boeiend gesprek over de telefoon de kans het programma te missen. Wat ik er dan voor zinvolle commentaar kwijt over kan? Meer dan men denkt, omdat ik Verhofstadt al meer dan twintig jaar volg, eindelijk sinds de verkiezingen van 1982 en dus zal dit wel een verhaal over ontgoocheling moeten worden, al denken we bij nader toezien vooral de ontgoocheling over het politieke bedrijf zelf moeten vertellen.
Een groot man? Zou het? Hij laat vooreerst niet toe dat er zich om hem heen straffe figuren ontwikkelen die een eigen bijdrage leveren. Wie zich als numero uno van een partij laat fêteren laat toe dat die alle kritiek afschuift op anderen. Welnu, als Verhofstadt een straffe karaktertrek vertoont, dan is het wel dat hij nooit schuld heeft aan de fouten die hij begaat of laat begaan. Als hij grootse daden stelt, zoals in Auschwitz I, een eigen tentoonstelling laat inrichten over de Holocaust die hij dan gaat openen, ook nog eens stelt dat wie daar komt vanzelf een democraat zou worden, dan huiveren we om zoveel onbegrip. Wij zijn er geweest en ik heb ter plaatse bij bezoekers een zeer infantiele houding ontmoet, een niet begrijpen van het feit dat dit oord geen vakantiekiekjes verdraagt. We menen ook dat het oord een plaats is waar je over de Europese geschiedenis kan nadenken en het begrip menswording onder de loep moet nemen. Misschien wordt men er de democratie genegen, maar het kan ook een zeker gevoel van onzekerheid opwekken over wat we als mens vermogen, voor wie het leed daar kan zien, dat er nog steeds rondwaart. Neen, Oswiciem laat geen ruimte voor twijfel als het erom gaat de mens zien als een wezen dat tot zeer veel in staat is, ten goede en ten kwade.
Maar ook de excuses in Rwanda gaven blijk van een totaal onbegrip voor het concrete en was een politieke geste voor binnenlands politiek gebruik. Ach, voor François Mitterand die in het Panthéon een roos gaat leggen op het graf van Jaurès kan ik nog een zekere achting hebben, al vinden we het usurperen van de doden altijd wat onkies.
Maar wat ons vooral is gaan ergeren in de man is zijn geloof in zijn intellectuele suprematie en zijn omgang met de grote literaire werken en enkele filosofietjes, zoals het werk van Karl Popper. “Optimism is a moral obligation”! Een politicus is een wezen bezorgd om de toekomst van de mensen die hij of zij vertegenwoordigt. Zijn falen of slagen meet men niet enkel af aan verkiezingen, maar aan de mate waarin hij de omstandigheden van zijn samenleving heeft weten te verbeteren. Maar als een politicus, in het ambt van premier dan nog, zichzelf gaat zien als een Don Quichote de Mancha, Alonzo Quirana, die met een heerlijke waan behept de wereld intrekt in het spoor van Amadis de Gaulle, altijd verliefd, altijd op weg om recht te laten zegevieren van de zwakken en de weduwen, aan zo een figuur wil de heer Verhofstadt zich spiegelen. We zullen hem maar in de waan laten zeker.
Het liberalisme van Guy Verhofstadt druist in tegen onze opvattingen van wat het liberalisme in oorsprong was en geeft aan hoe ideologische ontwikkelingen op ernstige disfuncties van de geest kunnen wijzen. Liberalisme ontwikkelde zich tot een vijandige houding tegenover de staat, tot een vijandige houding ook ten aanzien van het kleinbedrijf en tot slot liet het liberalisme van Verhofstadt de idee varen die aan het liberalisme ten grondslag ligt, dat mensen zelf best weten hoe ze samen een samenleving vorm geven. Hij is het typevoorbeeld van de politicus die gelooft dat de staat – waarin hij eindelijk niet gelooft – door politici geleid moet worden met een sterke wil, en die het overheidsapparaat ten dienste ziet van het voluntarisme van de toevallige leider op de troon. Dit is niet enkel usurpatie, maar ook, hoezeer hij ook zegt te huiveren voor de faits et gestes van de Nazi’s, een regelrechte kopie van hun geloof in de leider en dus kan men verwachten dat als Verhofstadt het onderspit blijft delven openlijk zal menen dat het volk hem niet begrepen heeft, hem niet waard is.
De ikea-wet heeft het voor de grootwarenhuizen mogelijk gemaakt zich opnieuw in de steden te nestelen en er het kleinbedrijf, waar kwaliteit en versheid vanzelfsprekend zijn, weggedrukt wordt. Meer nog, de liberalen laten doorgaans toe dat de hinder die zelfstandige warme bakkers en beenhouwers zouden veroorzaken voor die nieuwe kleine zelfbedieningszaken van de grote distributiegroepen blijkbaar minder zwaar wegen. Maar goed, die hebben ook geen bakkerij of grote koelkamers…
Wat we dus ten gronde in het debat missen is een politieke idee dat het volk het beleid steunt omdat het beleid respect betoont voor de goede intenties en er niet vanuit gaat dat dit volk niet deugt. Want stelden we hoger dat Verhofstadt van zijn vijandschap ten aanzien van de staat geen geheim maakt, die moet afgeslankt, maar vooral niet ingrijpen in de samenleving – op stimulerende wijze wel te verstaan – dan heeft hij ook duidelijk een afkeer voor de idiotoi, de leken, die “er” niets van begrijpen. Daar staat hij nu wel niet alleen mee in de vitrine, want het is werkelijk bon ton om den volke af te doen als vulgus pecus. Maar het is wel het volk dat de Natie vormt en zorgt dat de dingen die gebeuren, ook werkelijk hun beloop kennen en dat volk heeft, tot spijt van wie van het benijdt, een identiteit en koestert die.
Verhofstadt? Ach, die meent dat een identiteit niet bestaat en dat nationalisme de gesel van deze wereld is. Zijn bekrompen kijk op de marktwerking heeft er wel mee toe geleid dat er in Europa geen gepaste controle op de banken kwam, of dat de WTO hier niet handelend is opgetreden. Van een staatsman mag men respect verwachten voor het volk waar hij uit voort is gekomen. Meer zelfs, ondanks zijn literaire bevlogenheid zien we vooral een oppervlakkig flirten met enkele titels; zelfs in deze flirt hij, zoals het genie van de Karpaten graag deed met titels die zijn naam en faam kunnen vergroten. Wel bekome het hem, op ons, die af en toe ook eens een boekje ter hand nemen, maakt het weinig indruk.
We weten niet of het wel aannemelijk kunnen maken, maar in wezen zouden politici in een democratisch bestel hun hoogste genoegen dienen te vinden in het goed en vreedzaam samenleven van de burgers in welvaart. Lieden die zich van de politiek bedienen om hun eigen leven te maken en zich vooral willen laten kennen als “machers”, wekken achterdocht. Zij willen schitteren en helaas, zij schitteren vaak ten koste van anderen. Als Verhofstadt de kans krijgt om zich te profileren als staatsman en tegelijk zijn eigen volk negeert, zelfs sommigen in zijn eigen partij frustreert door voortdurend te negeren waarom Vlaanderen de staatshervorming wil, dan geeft dit een blinde vlek te zien die met schone woorden te maskeren valt. Erger nog, hij meent met de federale kieskring Vlaanderen eindelijk opnieuw in een keurslijf van een sociologische, demografische, economische minderheid met een andere taal en zonder veel respect voor het Nederlands en de Vlamingen, dan moet eenieder toch wel twijfelen aan zijn intenties.
Vergelijken we hem met een grote stadsgenoot, Karel V, dan moeten we vaststellen dat hij eerder lijkt op Filips II, die er niet voor terug schrok zijn geschokte koningschap te vuur en te zwaard in ere te herstellen. Karel V gaf met zijn aanpak Gent de kans om eindelijk een oude, versleten machtselite terzijde te schuiven, waardoor Karel V er blijk van gaf zijn stad niet zomaar wenste te straffen zoals men vaak voetstoots aanneemt. De Bede weigeren, want dat was wat Gent drie jaar na elkaar had gedaan, kon immers niet voor een vorst met aanspraken op absolute macht. Karel koos er dan ook voor de bestuurders ter verantwoording te roepen, enkele keuren te cancelen, maar vooral schiep hij een kader dat de welvaart nog een halve eeuw bestendigde. Echter, Filips wilde Gent, dat onder de Ryhove en anderen een Calvinistische republiek was geworden, wel straffen en onderwerpen. Of dat helemaal gelukt is, blijft onduidelijk. Feit is dat des konings optreden de Zuidelijke Nederlanden een tijdlang economisch en politiek op de achtergrond geduwd heeft zodat velen weg trokken naar het Noorden, dat veel minder modern was. Amsterdam was nog katholiek en zou altijd een zekere tolerantie aan de dag leggen. Met dat alles willen we vooral aangeven dat het optreden van de Numero Uno van de VLD ons doet twijfelen over zijn weldadige invloed op Vlaanderen, België, Europa. We verwijten hem niet een goed debater te zijn, al hebben we al vaker gemerkt dat hij niet bepaald uitmunt in subtiliteit. We verwijten hem niet een goed redenaar te zijn, al worden we niet warm van zijn discours, maar wel menen we dat het allemaal zozeer ten dienste van de eigen persoonsverheerlijking staat, dat we er geen democratische reflex in erkennen. Laten we niet vergeten hoe hij de verkozen voorzitter, Annemie Neyts terzijde heeft geschoven. En een macho is hij ook nog. Daar hebben we eindelijk niets over te zeggen, maar een politicus naar ons hart en vooral ten dienste van Vlaanderen is hij in geen geval. De toekomst durven we niet aan zo iemand toe te vertrouwen.
Puur persoonlijk? Zo een programma willen maken, doet ook afbreuk aan de idee dat men politici geen gratis podium geeft. Het publiek kan wel zien of het allemaal goud is dat blinkt, maar toch, we begrijpen niet zo goed of en waarom men programma’s wil maken en ingaat op zijn wens geen harde confrontaties met de werkelijkheid expliciet te brengen, want dat gaat in tegen het aanvoelen dat journalisten die zomaar elke zin voor kritiek kunnen afleggen, hun beroep oneer doen. Nu, het programma schijnt zijn imago niet zo ten goede te zijn gekomen en de perceptie van een vrouwonvriendelijke mannetjesputter eerder te versterken. En nog iets, van al zijn akolieten lijkt vooral de heer Somers goed getypecast, al zal Granvelle zich zijn graf omdraaien als we de genius Loci, Mechelen daarbij onder ogen nemen. Maar dienstbaarheid aan het genie kan best leuk uitvallen.
Bart Haers
woensdag 8 april 2009
Reacties
Een reactie posten