Attavisme versus dynamiek
Identiteit: noch subjectief noch objectief, maar ervaring...
In de Standaard woedt het debat over identiteit met orkaankracht en velen menen zich geroepen over dit gegeven hun licht te laten schijnen. Het blijkt vooral een politiek wapen te zijn om anderen in de wind te zetten. Verhofstadt is geobsedeerd door de open samenleving, zozeer dat hij de opening vergeet te maken naar een publiek dat ervaren heeft dat het goed leven is in een Europese tuin.
De demonen blijven rondwaren en men verwerpt elke poging er een redelijk debat over te voeren, maar zelfs als het om Europa zou gaan, zouden Guy Verhofstadt en Sven Gatz algauw zien dat ze op dezelfde problemen botsen. Gatz zegt dat identiteit een subjectief gegeven is, maar misschien vergist hij zich. Het inschrijven in het geborteregister of in het bevolkingsregister zijn objectieve feiten. Iemand die jarenlang statenloos heeft geleefd of door omstandigheden losgesneden is van de eigen omgeving, zal er misschien anders over denken dan Gatz en Verhofstadt, want hij of zij zou ervaren dat geen identiteit te hebben, niet echt zo eenvoudig is.
Maar er is nog iets anders, Verhofstadt, Gatz en anderen zeggen dat je zelf die identiteit kan kiezen, maar voor veel mensen is de straat waar ze wonen, het dorp of de stad in hun bestaan verweven, zelfs al zijn ze metterwoon verhuisd naar Madrid of Santiago de Chile.
Krampachtig vasthouden aan een statisch zelfbeeld is niet wat Geert Bourgeois voor ogen staat, maar de mogelijkheid aan die identiteit verder te bouwen als persoon en als lid van een gemeenschap is toch iets wonderbaarlijks. Wie vergeet dat een eeuw geleden zovelen geen of gedeeltelijk stemrecht hadden, geen volwaardige burgers konden zijn, moet beseffen dat de emancipatie van velen het burgerschap een nieuwe invulling gegeven heeft. Wie angstig is omdat men Vlaming zijn identiteit zou koppelen aan duistere pagina's uit onze geschiedenis, kan ook bedenken dat Vlaanderen geen uniek geval was. Maar ook het feit dat overtuigde Vlamingen, Vlamingen die overtuigt waren van de rol die ze te spelen hadden, afstand hebben genomen van de verleiding van de Nazi's, VNV en andere collaborerende organisaties, zoals Jef van Bilzen, Maurits Coppieters en Marcel Minnaert, kan men niet negeren. En de generatie van hen die twintig waren in 1943 en onderdoken om aan de verplichte arbeidsdienst te ontkomen, kan men ook moeilijk negeren.
Maar belangrijker nog zijn de echte positieve aspecten van de Vlaamse ontvoogding: 1°) geen terroristische actie; 2°) de legale weg werd altijd verkozen, ook al betekende geven en nemen; 3°) de Vlaamse cultuur was voor WO II ook al best boeiend, want zelfs de bekendste schrijvers waren geworteld in Vlaanderen. Jawel, Maeterlinkc koos, zoals intellectuelen wel eens vaker doen, voor de koning, maar anderen beseften dat Vlaanderen toch niet Beotië mocht heten. En na WO II kwam er een vulkaan van creatieve lava tot leven, die we soms niet kunnen volgen. Van Octave Landuyt tot Jan de Cock, maar ook Philip Herreweghe en ontelbaar veel anderen. Zij hoeven geen "Vlaamse Kunst" te presenteren, maar hun eigen creativiteit wordt overal gewaardeerd.
Vorige week had Fred Brouwers het nog over de Vlaamse muzikale traditie op Klara en wat hij zegde, onder meer over Mortelmans en de Vocht gaf aan dat we die tradities helemaal niet hoeven te negeren.
Een goed decennium geleden hadden de leden van de werkgemeenschap Vlaanderen Morgen met Marc Reynebeau en Yves Desmet een debat over de kwestie betreffende de identiteit. Opvallend was dat zij het concept en de beleving ervan volledig afwezen, omdat het ons zou insluiten en anderen zou uitsluiten, terwijl de leden van de werkgroep net meenden dat identiteit een sokkel is, niets meer en niets minder. Maar we kennen de geschiedenis: nationalisme en identiteit, dat is exclusief en statisch.
Besluit moet zijn dat het een dovemansgesprek is dat gevoerd wordt om politieke redenen, maar niet met het oog op het vormen van een politieke gemeenschap. Politiek en polis, Aristoteles indachtig maken de term politieke gemeenschap tot een pleonasme. Overigens, zonder een zekere betrokkenheid kan men ook niet zoiets als de res publica, de publieke zaak vatten of vorm geven. En het is niet zozeer door passies gedreven dat mensen zich een identiteit laten aanleunen, maar vanuit ervaring dat ze ergens toe behoren, zodat identiteit inderdaad noch zomaar objectief vast te stellen valt, noch een puur subjectieve keuze kan zijn. Laten we dus vooral nadenken hoe we Vlaanderen en Europa in de wereld de rol kunnen laten spelen die goed is voor de burgers, inclusief dus de politici en de ambtenaren, want zij zijn ook burgers, al vergeten sommigen dat blijkbaar wel eens.
In de Standaard woedt het debat over identiteit met orkaankracht en velen menen zich geroepen over dit gegeven hun licht te laten schijnen. Het blijkt vooral een politiek wapen te zijn om anderen in de wind te zetten. Verhofstadt is geobsedeerd door de open samenleving, zozeer dat hij de opening vergeet te maken naar een publiek dat ervaren heeft dat het goed leven is in een Europese tuin.
De demonen blijven rondwaren en men verwerpt elke poging er een redelijk debat over te voeren, maar zelfs als het om Europa zou gaan, zouden Guy Verhofstadt en Sven Gatz algauw zien dat ze op dezelfde problemen botsen. Gatz zegt dat identiteit een subjectief gegeven is, maar misschien vergist hij zich. Het inschrijven in het geborteregister of in het bevolkingsregister zijn objectieve feiten. Iemand die jarenlang statenloos heeft geleefd of door omstandigheden losgesneden is van de eigen omgeving, zal er misschien anders over denken dan Gatz en Verhofstadt, want hij of zij zou ervaren dat geen identiteit te hebben, niet echt zo eenvoudig is.
Maar er is nog iets anders, Verhofstadt, Gatz en anderen zeggen dat je zelf die identiteit kan kiezen, maar voor veel mensen is de straat waar ze wonen, het dorp of de stad in hun bestaan verweven, zelfs al zijn ze metterwoon verhuisd naar Madrid of Santiago de Chile.
Krampachtig vasthouden aan een statisch zelfbeeld is niet wat Geert Bourgeois voor ogen staat, maar de mogelijkheid aan die identiteit verder te bouwen als persoon en als lid van een gemeenschap is toch iets wonderbaarlijks. Wie vergeet dat een eeuw geleden zovelen geen of gedeeltelijk stemrecht hadden, geen volwaardige burgers konden zijn, moet beseffen dat de emancipatie van velen het burgerschap een nieuwe invulling gegeven heeft. Wie angstig is omdat men Vlaming zijn identiteit zou koppelen aan duistere pagina's uit onze geschiedenis, kan ook bedenken dat Vlaanderen geen uniek geval was. Maar ook het feit dat overtuigde Vlamingen, Vlamingen die overtuigt waren van de rol die ze te spelen hadden, afstand hebben genomen van de verleiding van de Nazi's, VNV en andere collaborerende organisaties, zoals Jef van Bilzen, Maurits Coppieters en Marcel Minnaert, kan men niet negeren. En de generatie van hen die twintig waren in 1943 en onderdoken om aan de verplichte arbeidsdienst te ontkomen, kan men ook moeilijk negeren.
Maar belangrijker nog zijn de echte positieve aspecten van de Vlaamse ontvoogding: 1°) geen terroristische actie; 2°) de legale weg werd altijd verkozen, ook al betekende geven en nemen; 3°) de Vlaamse cultuur was voor WO II ook al best boeiend, want zelfs de bekendste schrijvers waren geworteld in Vlaanderen. Jawel, Maeterlinkc koos, zoals intellectuelen wel eens vaker doen, voor de koning, maar anderen beseften dat Vlaanderen toch niet Beotië mocht heten. En na WO II kwam er een vulkaan van creatieve lava tot leven, die we soms niet kunnen volgen. Van Octave Landuyt tot Jan de Cock, maar ook Philip Herreweghe en ontelbaar veel anderen. Zij hoeven geen "Vlaamse Kunst" te presenteren, maar hun eigen creativiteit wordt overal gewaardeerd.
Vorige week had Fred Brouwers het nog over de Vlaamse muzikale traditie op Klara en wat hij zegde, onder meer over Mortelmans en de Vocht gaf aan dat we die tradities helemaal niet hoeven te negeren.
Een goed decennium geleden hadden de leden van de werkgemeenschap Vlaanderen Morgen met Marc Reynebeau en Yves Desmet een debat over de kwestie betreffende de identiteit. Opvallend was dat zij het concept en de beleving ervan volledig afwezen, omdat het ons zou insluiten en anderen zou uitsluiten, terwijl de leden van de werkgroep net meenden dat identiteit een sokkel is, niets meer en niets minder. Maar we kennen de geschiedenis: nationalisme en identiteit, dat is exclusief en statisch.
Besluit moet zijn dat het een dovemansgesprek is dat gevoerd wordt om politieke redenen, maar niet met het oog op het vormen van een politieke gemeenschap. Politiek en polis, Aristoteles indachtig maken de term politieke gemeenschap tot een pleonasme. Overigens, zonder een zekere betrokkenheid kan men ook niet zoiets als de res publica, de publieke zaak vatten of vorm geven. En het is niet zozeer door passies gedreven dat mensen zich een identiteit laten aanleunen, maar vanuit ervaring dat ze ergens toe behoren, zodat identiteit inderdaad noch zomaar objectief vast te stellen valt, noch een puur subjectieve keuze kan zijn. Laten we dus vooral nadenken hoe we Vlaanderen en Europa in de wereld de rol kunnen laten spelen die goed is voor de burgers, inclusief dus de politici en de ambtenaren, want zij zijn ook burgers, al vergeten sommigen dat blijkbaar wel eens.
Reacties
Een reactie posten