Vlaamse beweging als deel van de geschiedenis

Waar het om zou moeten gaan

het klimaat wordt er alsmaar scherper op, maar ik denk dat een doordachte reactie wel nuttig kan zijn, vandaar deze brief aan DS:

Niet enkel Rudy de Leeuw of mevrouw Thyssen hebben het moeilijk met de erfenis van de Vlaamse Beweging, ook op de fora van deze krant ziet men voortdurend mensen fulmineren tegen alles wat Vlaams heet te zijn. Daarbij blijft men zich van argumenten bedienen die een kardinaal Mercier of zelfs Charles Rogier graag hanteerden. Daarbij vergeet men dat de voortgang van de geschiedenis een en ander heeft veranderd in dit land. De discussie over de Max Havelaer van Mulituli, die Bart de Wever entameerde, laat weer eens zien hoezeer men het ondenkbaar acht dat Vlaanderen anno 2010 geen land van boeren en arbeiders meer is, negeert men het feit dat er zich in deze stadstaat aan de Noordzee een artistiek en zelfs intellectueel klimaat heeft ontwikkeld dat zich best zou kunnen meten met wat in het hedendaagse Parijs of Amsterdam afspeelt, meer nog, dat nogal wat Vlamingen in dichte en verre buitenlanden aardig gewaardeerd worden. Onder meer het feit dat Geert Bourgeois de houding van Doomst of Dewaele - burgemeesters uit het Pajottenland - met die van andere vreedzame opposanten tegen verdrukking optraden, zoals Dr. Martin Luther King of Mahatma Ghandi, lijkt velen tegen de borst te stoten. Die kleinburgerlijke Vlaamse Beweging kan toch niet vergeleken worden met wat in Alabama of India aan de gang was. Inderdaad, de omstandigheden zijn anders. Maar het blijft toch wel zo dat Vlaanderen doorheen de afgelopen anderhalve eeuw, de economische en sociale evolutie naar een welvaartstaat heeft kunnen doormaken, onder meer omdat de strijdvaardigheid nogal eens een zaak van potten bier drinken was, i.p.v. heftige gewapende strijd. De vernederlandsing van de universiteit Gent of het afdwingen via het parlement in de jaren 1920 en 1930 was echt wel, bekeken bij de heersende omstandigheden, indrukwekkend, zij het een langzaam proces. Daarnaast had men, zoals Prof Jan Art schreef naar aanleiding van een colloquium over Herman van den Reeck een jonge Vlaamse Beweging, die tijdens de oorlog adoloscent was en heftiger reacties tegen het bewind van Liberalen, socialisten en deels de katholieke partij wenste op te treden. Kortom, deze strijd en de vele - ook - culturele aspecten ervan krijgt bij lange na niet de aandacht die ze verdient. Men kan best de ontwikkelingen in Papoea New Guinea of Iran volgen en de oppositie steunen en begrijpen dat het vandaag voor Vlaanderen van belang kan zijn ervoor te zorgen als volwaardig lid aan de Europese tafels te zitten, omdat er met de Franstalige landgenoten over vele zaken van regering en publiek belang geen overeenstemming meer te bereiken valt. Gisteren sprak Theodore Dalrymple in de Schelp van het Vlaams Parlement over de wijze waarop "the life at the bottom of society" mensen in afhankelijkheid en ook wel zonder kansen op zelfbeschikking verloopt. Ook de Antwerps-Britse standup Nigel Williams liet in deze krant blijken hoe erg het gesteld is daar in de Engelse steden en hoe mensen de regie over hun leven verloren waren. Vandaag kan men vrezen dat in Vlaanderen dezelfde evolutie aan de gang is, maar tegelijk klaagt men wel eens dat veel mensen hier liever "arm maar proper" door het leven gaan en proberen ondanks het eigen moeilijke leven hun kinderen alle steun geven om het er beter vanaf te brengen. Dat ligt o.i. voor een deel aan het feit dat onze samenleving nog niet zo verscheurd is, als de Engelse, dat in onze samenleving een grote mate van sociale mobliteit aanvaard en ondersteund werd, ook door de Vlaamse Beweging. Het is in deze zin dat de Vlaamse Beweging, waarin ook provincialisme aanwezig was, tegelijk ook - zoals August Vermeylen betoogde - een openheid op de wereld wenste te behouden. Deze gunstige aspecten van wat de cultuurfondsen voor ogen stond en breed gedragen werd, zonder daarom altijd en per definitie politiek te worden, heeft in Vlaanderen méé aan een boeiende samenleving getimmerd. De vragen die zich nu stellen is niet of Vlaanderen nog altijd een cultureel Beotië zou zijn, wel hoe we de gunstige aspecten van die evolutie verder vorm kunnen geven. En dan zal men ook de media moeten bevragen, het onderwijs ook. Feit is dat kritiek op de Vlaamse Beweging moet kunnen, zelfs aangemoedigd mag worden, maar de afwijzing van de inbreng van de beweging in de geschiedenis en wording van onze regio, zonder daarom de enige kracht te zijn of de enige heilsweg, wel mee bepalend is geweest voor het goede leven hier, blijft een opmerkelijk feit. En nogmaals, behalve dat dit een vreedzame ontwikkeling was, stond het de economische en politieke ontwikkeling niet in de weg. Daarover lijken nu net de gemoederen zo gemakkelijk opgewonden te geraken, wat ons behalve verwondert, ook enigszins beangstigt, want het leidt tot een politisering en polarisering die het goede debat wel blokeren moet.
Tot slot kan niemand kan er niemand ontkennen dat er zoiets als activisme is geweest, zoiets collaboratie tijdens WO II. Over omvang, draaglvlak en betekenis is al ampel geschreven door mensen als Bruno de Wever (Greep naar de macht), maar ook over de repressie en epuratie is ampel geschreven, zoals Luc Huyse in "Onverwerkt verleden". Mag dat tot de conclusie leiden dat de Vlaamse Beweging zich niet moet hoeden voor excessen of dat partijen aan de macht geen fouten kunnen begaan? Geenszins, maar de steeds weer automatische reflex een en ander met elkaar te verbinden, komt het goede debat niet ten goede, de vraag hoe Vlaanderen in het Europa van vandaag, dat veel beslissingsmacht kreeg, maar ook complex blijft, het beste de belangen kan behartigen en bijdragen tot algemene Europese Nut van 't Algemeen, blijft een belangrijke opdracht voor wie vandaag daarmee doende is, met Vlaanderen dus.

Reacties

Populaire posts