Intussen in het Vlaams Parlement

Kleinbeeld

Algemene politieke beschouwingen

In het Vlaams Parlement

De pers moet vrij nieuws kunnen garen en de feiten objectief, alleszins op betrouwbare wijze aan het publiek kenbaar maken. Dat is naar ik vermoed een adequate vertaling van de rol van de pers. Kijken we naar het proces RJ, over een verkrachter en moordenaar, als we de media mogen geloven, maar ook over het falen van de politiediensten, c.q. de speurders, dan loopt er al iets mis. Ook als het politiek betreft hebben we soms het vermoeden dat wat er echt gebeurt van minder belang is dan dat wat men kan doen geloven.

Daarom kijken we zelf naar de beelden die het Vlaams parlement uitzendt en gaan we, als het zo uitkomt zelf eens luisteren en kijken. Het belangrijke debat over de krijtlijnen die de regering uiteengezet heeft in de septemberverklaring vormt daartoe een goede aanleiding. Die rede werd maandag door de Minister-President Peeters uitgesproken en werd door de openbare omroep ook uitgezonden. Bij thuiskomst bleek dat terwijl ik op de publiekstribune zat, iets gemist had, dat Bart de Wever nog maar eens voorbehoud had gemaakt en dat de regeringsleider had gezegd dat er een bijzondere ministerraad komt als de hele uitgewerkte tekst van het federale regeringsakkoord ter beschikking komt. De inhoud van de deelakkoorden zijn bekend maar zorgen voor uiteenlopende reacties in Noord en Zuid en dat bleek ook vandaag.

Toch valt het te betreuren dat het debat niet handelde over de septemberverklaring, of toch niet in hoofdzaak, maar naarmate het debat vorderde over de vraag wat de N-VA zal doen. Niet omdat dit voor het te voeren beleid zelf de grote struikelblok zou zijn, wel omdat men de oude verhoudingen wil herstellen. De vraag waarom de VLD in 2009 niet en de SP-a wel in de Vlaamse regering kwam, blijkt vergeten. De discussie over Paars en ander beleid is volledig stil gevallen. De discussie over de vraag waarin de regering moet besnoeien en waar zij kan investeren, blijkt een kwestie van – inderdaad – voorkeuren.

De vraag kan men niet ontlopen hoe en of we ons wel een beeld kunnen vormen van het Vlaanderen van 2025, want dat zou bepalend moeten zijn voor de discussie. Maar ja, VIA is in het Vlaams Parlement al tien keer begraven en telkens weer tot leven gewekt. Al tijden spreekt men over innovatie, maar het gaat niet over hoe de overheid middelen inzet die op het terrein onderzoek en ontwikkeling mogelijk maken, zelfs niet over administratieve en andere structuren daartoe in het leven geroepen. Hetzelfde geldt voor de ecologische obsessie. Men heeft het al vaker moeten vaststellen dat het debat over onderzoek en ontwikkeling, over ecologische oplossingen niet vanzelfsprekend in abstracte termen gevoerd kan worden. Goed, er zijn meetinstrumenten, zoals de boordtabellen over verworven octrooien, waar men ook vermeldt welke octrooien leiden tot productie en wat die opbrengen.

De Minister-President had het over vakmanschap, maar dat thema kwam niet aan bod in het debat vandaag. Maar ook van politici mag men vakmanschap verwachten. Het valt op dat de meeste sprekers in het parlement vandaag wel zeer goed spreken, maar dat weinigen zich ertoe inspannen een overtuigend verhaal te vertellen. Het tegendeel zullen ze wat graag verdedigen, maar ze kunnen niet aangeven wat de oogmerken zijn van hun respectieve toespraken, laat staan van hun tussenkomsten, interrupties dus. Het vragenuurtje naderhand, over veiliger wegen voor moterrijders was er dan ook weer naar, of over de gezondheidstoestand van mensen in industriegebieden. Uiteraard weten we al sinds het onderzoek in Hoboken, zeg, dertig jaar geleden, veertig - ?- toen het over het lood in het bloed ging dat zware industrie en raffinage van metalen altijd een risico vormt voor de volksgezondheid. Die vragen zijn uitermate relevant, maar in wezen kan men evoluties die nu al veertig, zestig, honderd jaar aan de gang zijn en waar in de loop van jaren al veel negatieve invloeden van heeft weten terug te dringen, niet zomaar in een vragenuurtje behandelen. Het is zoals met de vraag hoe Vlaanderen de petrochemie in de Antwerpse haven kan handhaven en zelfs steunen en tegelijk, ondanks het gebruik van de als best available techniques toch de uitstoot van CO`2 verlagen. Eenvoudig is het niet maar tegelijk is het duidelijk dat andere bronnen van uitstoot van broeikastgassen zoals ook methaan best in de klauw gehouden worden, maar dan blijft het van belang de noodzakelijke maatregelen in een groter verband te nemen, want ook het Westen van het Nederland en uiteraard het Ruhrgebied hebben hetzelfde probleem.

Laten we dus onderzoeken of en hoe we deze kwesties, die ons wel degelijk moeten bezig houden beleidsmatig kunnen oplossen. Helaas, dan schoot het debat van deze woensdag 28 september tekort. Behalve stratego werden er een verderfelijk spel gespeeld, waarbij zelfs de politici vergeten dat hun theatrale dwaasheid het publiek niet overtuigen kan. In feite zagen we na 2007 al hoezeer in Vlaanderen alvast weinig rekening werd gehouden met het politieke gewicht van de verschillende ideologische stromen in hoofde van de Open VLD, SP-a en groen! De energie die men stak in het bestrijden van de grootste partij, toen het kartel, nu de N-VA is gewoonweg stuitend. Alle redevoeringen en tussenkomsten vertoonden heel wat ruis. Immers, de vele vragen kwamen erop neer dat de regering vooral moet besparen, besparen en tegelijk aan vele, zeer vele vragen tegemoet moet komen. Zodoende kan men de regering niet verwijten geen visie te hebben. Overigens, het wordt stilaan duidelijk dat “geen visie” eindelijk niet zo een zwaar verwijt kan zijn, want wat wel visionair zou kunnen zijn wordt immers zelden geprezen. Overigens, nogmaals, visie is toch wel een heel rekbaar begrip maar vooral valt op dat niemand kan zeggen of zo een visie ook goed is. Nog eens, bestaat er een consensus over wat er dringend nodig is? Niet echt, of toch niet in het concrete handelen van de politiek. Het mag zijn dat we niet weten wat morgen brengen zal, maar toch zijn de mogelijkheden niet zo indrukwekkend groot dat men er zich geen idee van kan vormen. Wie was het ook weer die met een klein dorpje in Gallië kwam opdraven en uiteraard bijna vanzelf Idefix wist te identificeren. Beeldspraak maakt een toespraak levendig, maar het moet ook nog wel ergens over gaan. En dat viel nu wel tegen. Het is niet eenvoudig goed oppositie te voeren, maar opmerkelijk is dat men lijkt te vergeten dat het voor de oppositie, om betrouwbaar en als een echt alternatief over te komen, nu net de ernst moet opbrengen als was die een regeringspartij. De nar van LDD, dat was grappig en had geen belang, de oeverloze klacht van groen dat de regering er niets van bakt is voor de regering eindelijk een ideale situatie. Het Vlaams belang vergist zich van vijand en de VLD, die wil meer en minder tegelijk.

Dan komt de gedreven minister-President als een verademing over, die weet waarover het gaat. En ja, de keuze van CD&V om te onderhandelen, wijl ze eerst naast de N-VA stond en dat weigerde, zorgt voor wat tandengeknars. Maar de regering heeft het goede recht een institutionele afweging te maken en de rit samen af te werken, terwijl federaal een andere meerderheid zich vormt. Ach, de burgers begrijpen dat wel. Maar wat die burgers niet begrijpen is het voortdurende gekissebis hierover. De legislatuurregering kan alleen omgaan als er een alternatieve meerderheid voor handen is en ja, zal voor 2013 de CD&V bereid zijn de N-VA alle kansen te geven op het federale en Vlaamse beleid te schieten? Nergens voor nodig, al dat gedoe.

Eerlijk is eerlijk, ik merkte dat mijn ontgoocheling niet in verhouding stond tot de lichtvoetigheid waarmee sommigen deze discussie over de septemberverklaring voerden, maar meer nog, de demonisering van een partij sloot gewoon een eerlijk debat uit. Dat wil zeggen dat men spreekt over wat men al dan niet onderschrijft in het beleid. De democratie is moe, zeer moe. En vele burgers willen er duidelijk niet meer van weten. En de politici, die hebben zoveel lessen in communicatie gekregen dat niet meer duidelijk is wat spontaan en wat getelefoneerd is. Ik denk dan ook dat het beetje gek is te geloven dat het politieke theater aan geloofwaardigheid kan winnen. Net als in Nederland, valt op te merken dat men de toon niet vindt, net als in Europa is de retoriek met de ideetjes aan de haal gegaan, maar die retoriek is wat te mager om nog overtuigend te klinken. Nu is de verantwoordelijkheid ook te zoeken bij de media. Kijkend naar Ter Zake, viel mijn mond open, want men maakte van iets dat in de logische gang der zaken ligt een voorwerp van debat, dat mevrouw Homans niet kon winnen. Als journalisten er een ideologie op na houden is dat geen probleem. Het meespelen in een steekspel tegen een partij, zoals met het VB ooit gebeurd is, zoals met de CD&V in 2003 gebeurd is, heeft zich bij de volgende verkiezingen tegen die aanpak gekeerd. Men lijkt niet te willen begrijpen dat mensen echt wel reageren op het gebeuren. En dus oogsten de partijen eerder vroeg dan laat de ongeloofwaardigheid die ze zelf zaaien. Opvallend was dan ook dat de SP-a zich als fractie vrij gedeisd hield en ook de N-VA weinig inbracht tegen de platvloerse aanvallen. De ministers daarentegen wisten de uitdagers wel van antwoord te dienen. Er zal dus nog eens goed nagedacht moeten worden. Snedigheid is evenwel een kwaliteit die men niet kan leren, men moet leren, dossiers kennen, de context beheersen om het verhaal overtuigend te brengen. En dan valt op dat de politiek vandaag, gisteren ondanks alle geroep over crisis in sluimermodus staat en niet direct weet wat te doen.

Wie nu denkt dat we afgeven op het Vlaams Parlement, vergist zich, het is juist omdat dit parlement zo belangrijk is als forum, dat we er de aandacht aan geven die het verdient. Men noemt deze assemblee wel eens een veredelde provincieraad, maar tegelijk wil men liever niet dat de provinciale instellingen anders georganiseerd worden, dat de provincieraad en de bestendige deputatie helemaal zou verdwijnen. Het teveel aan bestuurslagen zou het Vlaams parlement ertoe moeten aanzetten er het mes in te zetten. En inderdaad, de federale overheid zal wellicht moeten zoeken naar portefeuilles om alle acht kandidaten mee te kunnen nemen. De nieuwe patatten zijn er wel al, maar de besluiteloosheid van vele actoren, de demonisering en polarisering zorgen voor een prakje dat niemand nog lust en dat is voor de democratie erg. De geloofwaardigheid is het grootste probleem en dat lost men op met daden, handelingen. Hopelijk vindt het Vlaams parlement daartoe de snedigheid.

Bart Haers

29/09/2011