Zeiljongens in de knel

Reflectie

De weg versperd

De schande van het Nederlandse onderwijs

Dit blijkt het "stil water" te zijn, dus niet het ruime sop, waar
de zeiljongens heen moeten. Maar waarom moet zo een
jongen 2 jaar thuis zitten? 

Deze week zag ik op de Nederlandse televisie een ouderpaar met hun kinderen, twee jongens die uit de boot gevallen zijn en daarom maar gaan zeilen. In de krant DS was er sprake van enige neerbuigendheid nu de brug in Spaarndam gesloten bleef wegens defect en het doorvaren belet. Die brug is niet de schande van Nederland, wel het feit dat men eerst bijzondere scholen opricht, bijvoorbeeld voor kinderen met leesblindheid en vervolgens zegt dat alleen de succesverhalen van belang zijn. De zeiltocht is anders dan in het geval van Laura, het zeilmeisje, al gebeurde daar ook iets dat ons attent moet maken voor wat er gaande is in de welzijnsbureaucratie.

Kan men dan niet begrijpen dat er hier iets verschrikkelijks fout is gegaan? Maar ook bij ons dreigt er een risico dat lastige leerlingen na verloop van tijd niet meer aan de bak komen en over boord gekieperd worden. Men spreekt dan over jongeren die uitstromen zonder diploma, maar het probleem is dat men een bepaalde soort prestaties niet voldoende weet te waarderen, zoals technische vaardigheden.

Toen ik die ouders zag praten, kon ik mij indenken dat zij op verschillende manieren een probleem hebben overwonnen en vanuit de wanhoop om de afwijzing van hun kinderen door het onderwijssysteem en dat geen enkele schooldirectie er blijkbaar graten in zag hen thuis te laten vegeteren, een originele oplossing hebben gevonden. Men kan niet stellen dat er schoolplicht is - anders dan in België waar er leerplicht is, zodat het ook kan via thuisonderwijs - en leerlingen geen behoorlijke plaats in een goede school aanbieden.

De spot in de tekst maakt pijnlijk duidelijk dat men de realiteit niet herkent en zich vrolijk denkt te mogen maken, terwijl het gaat om een grandioos falen van het systeem. Het spoort ook niet met de pleidooien van onder anderen Guy Tegenbosch voor onderwijshervormingen. De Nederlandse situatie, nog eens, laat zien dat de resultaten van dat hervormingsbeleid in lengte van jaren zelden afgetoetst is aan de realiteit en aan de ervaring van onderwijzend personeel en de leerlingen. In het geval van deze jongens kan men er niet zomaar overheen stappen dat de school die speciaal voor de omgang met hun probleem, dyslexie is opgericht hen wandelen stuurt.

Hier wordt met de kansen van jongeren gesold, toch? Het blijft verbazen dat de krant niet op zoek gaat naar de werkelijkheid achter dit verhaal. Even onthutsend is het dat men niet nagaat, zoals Rachida Lambaret aangeeft hoe het komt dat in sommige scholen en Centra voor leerlingenbegeleiding zo weinig naar de leerling gekeken wordt. Nog eens, het verhaal van de jonge August Van Istendael, zoals zijn zoon het beschreef, kan inspirerend zijn voor het huidige onderwijsgebeuren, dat   complexe weefsel van een gemeenschap, een school, leerkrachten en leerlingen en hun ouders. Ook August kon in eerste instantie niet of nauwelijks behoorlijk zijn huiswerk maken, want er was geen plaats aan of op de tafel. Dus kreeg hij van een kapelaan een eigen tafeltje en propere schriften. Was de school geneigd de jongen voor galg en rad verder te laten opgroeien en er verder niet veel tijd in te steken, dan bleek daar al gauw na de kleine ingreep door de kapelaan een slim kereltje met mogelijkheden rond liep. Dat is wat men ook vaak met leerlingen met dyslexie ziet, want zij blijken niet minder intelligent dan andere leerlingen.

Misschien moeten we toch hebben over de roeping van een schoolmeester en een schooljuf. Niet iedereen kan uitblinken in alles, maar goede leerkrachten hebben een idee van wat ze van hun leerlingen mogen verwachten en waar ze soms heftig de confrontatie met steeds mondiger leerlingen en hun ouders over aanvaarden. Maar de trieste werkelijkheid is dat omwille van het onderwijsbeleid alvast in Nederland veel onderwijzend personeel in het basisonderwijs onvoldoende geschoold en vaak te weinig gemotiveerd is. Zoals Rik van Cauwelaert zegde over de “Ecole des arts et des metiers” in Brussel, kan het niet dat een school analfabeten aflevert en dat kandidaat onderwijzers en juffen in hope onvoldoende taalvaardig blijken, behalve om het mondje te roeren opdat ze de leerlingen echt vooruit kunnen helpen.

Het is dus een schande dat die leerlingen en met hen zo een 15.000, of was het toch 25.000, jongeren geen toegang meer hebben tot de school zonder dat er een redelijk alternatief is, hetzij thuisonderwijs of een leercontract om een stiel te leren. De onderwijsbureaucratie moet zichzelf toch maar eens goed tegen het licht houden en hopelijk wordt dit op 12 september een item in de verkiezingen.

Bart Haers