Topdokter in moeilijke papieren

Brief

Aan de verongelijkte burgers

In Waregem, Kortrijk…

Over de miskende inspanning van Vlaamse (klein-?)burgers

Brugge, 28 september 2013

Lectori Salutem,

De gelijkenis van de barmhartige samaritaan, dat past hier toch niet?
Het is een omkering, maar het gaat om de bereidheid iemand
te helpen. Misschien begreep men dat in de zestiende, zeventiende
eeuw beter. 

Gisteren zagen we in het nieuwsbulletin de leerkrachten van de school waar een jongen les volgde die nu het land dreigt uit gezet te worden. Ook de collega’s op de werkvloer en zijn baas kwamen deze week aan bod en plots daagde me er iets: u wordt dag na dag miskend door Magie De Block, door de diensten van het centrum voor gelijke kansen en tegen racisme en door velen die vinden dat Vlamingen vooral kleinburgerlijk alleen met hun kleine zorgen bezig zijn.

U laat zien, maar ook al die anderen die zo een jongeman of zo een meisje dat langs allerlei wegen die we liefst niet zouden kennen, hierheen zijn gekomen, alleen, dus niet begeleid zoals dat heet, opvangen, uit een ander hout gesneden bent. Zij vinden in u pleegouders, vinden een school, gaan naar de jeugdbeweging of de sportclub en raken betrokken bij het leven in hun omgeving. Ze vinden werk, spreken de taal, vinden een lief en dan komt ijzeren Magie aandraven: lex, dura lex, sed lex? U helpt ben bij het verwezenlijken van hun weg naar geluk…

Nu is het probleem van het asielrecht, zoals dat voortspruit uit internationale verdragen en dus vooral de conventie van Genève (1949) misschien niet meer het beste instrument is om te oordelen of iemand het recht heeft om asiel te vragen. Overigens, er was een tijd dat wie in een kerk asiel zocht vanzelf asielrecht verkreeg. Soms waren het criminelen, maar vaak mensen met afwijkende meningen of die of andere zonde hadden begaan die voor de samenleving onaanvaardbaar was. Vandaag hebben we, als ik het goed bekijk, nog weinig plaatsen waar mensen asiel kunnen krijgen en de wet, de harde wet moet ertoe strekken dat mensen niet zomaar onze contreien kunnen overspoelen. Blind voor de migraties in Azië, Afrika en Zuid-Amerika naar de steden, blind ook voor het feit dat de oorlogen in Irak en Afghanistan ook mee onze zaak zijn – hoeveel van onze jongens en meisjes zijn er niet gaan strijden aan de zijde van uncle Sam? – die vooral mensen naar steden aanzuigt in de regio, kan men inderdaad stellen dat ze beter in eigen land blijven. Maar als burger koester ik een oud Verlichtingsideaal, namelijk dat mensen het recht hebben geluk na te streven. Wie naar hier komt, zich integreert, een beroep onder de knieën krijgt en zich goed met de medemensen kan verhouden, valt in wezen niet meer onder dat problematische asielrecht. Moeten we ons dan laten overspoelen? We moeten er inderdaad voor zorgen dat de tamtam niet geroerd wordt dat het hier goed toeven is en dat mensen gemakkelijk een verblijfsvergunning krijgen. Maar als de termijnen van erkenning te lang zijn en mensen geven blijk van bereidheid… kwade gasten, met misdaad in gedachten zullen wellicht al die inspanningen niet doen om zich te integreren, toch? In feite weet ik dat niet en niemand dat.

Maar als zo een jongeman of een meisje deel gaat uitmaken van een lokale gemeenschap, dan heeft hij of zij daar grote verdienste aan, maar er zijn ook de mensen die hem of haar opvangen, doorgaans zonder zich er veel op te laten voorstaan, doet men het nodige opdat zo een jongere naar school kan, les kan volgen en vervolgens in het werk geraakt. En die mensen die dat doen, dat bent u. U handelt zoals burgers betaamt, maar toch verdient u meer dan een compliment, misschien bent u het echte rolmodel. Politici, zelfs journalisten, zoals gisteren in het Laatste Nieuws bleek, hebben de neiging u, die brave mensen voor onwetend en gemanipuleerd te houden. Kortom, stemt u voor N-VA of het Vlaams Blok, dan bent u bekrompen provinciaal, zet u zich in voor deze jongeren, dan bent u vooral onwetend. Stank voor dank in dat laatste geval, terwijl u een ereburgerschap verdient.

Daarom overigens doet u het niet. U denkt niet wat u zal krijgen, u bent ook geen kantiaans filosoof die meent dat er geen beloning mag komen, omdat het anders geen Goede Daad meer zou zijn. U doet het met liefde en betrokkenheid, maar u verdient respect van politici, journalisten en anderen die vinden dat… mensen in nood, alleen reizende jongeren zonder houvast geen hulp zouden mogen krijgen. Het Rijk zal dat wel klaren, wij hoeven er ons niet om te bekreunen. Maar u staat wel voor de klas, werkt met hem, met haar en accepteert haar of hem in uw midden. U geeft werk. Een aantal jaren geleden was er heisa omdat een baas een werkneemster een hoofddoek liet dragen. Maar aan het einde van de rit leek het erop dat mensen die verdraagzame baas van racisme gingen beschuldigen.

Ergens zit er een communicatieprobleem, maar veel meer nog een perceptieprobleem: elke dag is er wel iemand te vinden die zegt dat de Vlaming zelfingenomen is, kleinburgerlijk en benepen, bekrompen, provincialistisch en xenofoob. Misschien is dat ook in algemene termen het geval, want niet iedereen kan even ruimdenkend en van de samenleving losgezongen zijn als Tom Lanoye. Maar als zo een jongen, zo een meisje uw pad kruist, dan zal u het niet zomaar laten gebeuren dat die kou leidt, honger en geen perspectief heeft. De ouder wordende burgemeester Tobback heeft als toenmalig minister van Binnenlandse zaken ook wel eens gefoeterd op die burgercomités die vonden dat hun asielzoeker, hun Afghaan een goede mens was… want dan kon hij geen beleid meer voeren. Die burgers moeten er zich niet mee inlaten, dit is een zaak van het Rijk. Ook Patrick de Wael zat op dat spoor. Maar intussen wilde Links wel een gratuit gebaar stellen: burgerrecht voor iedereen, zonder na te gaan of men zich ertoe inspande hier een behoorlijk leven op te bouwen en met de autochtone medeburgers aansluiting te zoeken. U, dames en heren die deze mensen, zeker ook die niet begeleide jongeren hebben gesteund, zelfs gepamperd, emotioneel vooral, wordt door dit soort uitspraken geblameerd en uw menselijkheid wordt afgedaan als emotionele nonsens.

De middenklasse in Vlaanderen, burgers die via onderwijs en andere beroepsactiviteiten hun brood verdienen, hebben wel degelijk oog voor menselijk leed, van vreemden, maar ook van jongeren van hier die wel eens verloren lopen omdat ze thuis niet alle begeleiding krijgen waar ze nood aan hebben. Misschien zijn er onder u, die, zoals een Vlaams filosoof het ooit uitdrukte, onzuivere gedachten koesteren (dixit Dieter Lesage), maar als u een mens voor zich heeft die geen weg weet te vinden, dan zal u uw ideeën over allochtonen en abstracties van de migratie en over hoe vol het land wel niet loopt, achterwege laten. Overigens, toen het pamflet van Lesage verscheen, hoorde ik voortdurend het woord “bruine gedachte”, “donkerbruine gedachten” rondzoemen…

De gedachte dat mevrouw De Block een liberale is, kan ik maar niet verwerken. Net liberalen horen in hoge mate pragmatisch te zijn. Het herinnert me aan het verhaal van Ayaan Hirsi Ali, die ook al door een andere IJzeren Rita het land is uitgebonjourd, nadat ze nota bene lid was geworden van de Nederlandse Tweede Kamer. Men kan nobele ideeën koesteren, soms komt het op daden aan. En hier zou men die staatssecretaris toch eens moeten duidelijk maken dat de wetgeving misschien niet afdoende is. Een kinderpardon kan hier hulp bieden. Maar men kan ook niet voorbij aan die meisjes die het woord deden om hun familie te verdedigen tegenover de keuze van de politiek. Dat was geen chantage, wel een hartenkreet.

Let wel, eenvoudig is het allemaal niet en het stelt vele mensen op de proef als ze in de publieke ruimte vreemde mensen zien. Wie al eens het openbaar vervoer neemt weet dat er al eens ettertjes rondlopen, maar onze bengels zijn niet per se beter. Maar soms zijn het zeer vriendelijke en voorkomende mensen, burgers dus, in de culturele betekenis van het woord, want ook zij helpen anderen met hun beperkte middelen.

Als u dus woedend bent op die mevrouw in Brussel die weigert die jongen te laten blijven, mocht u zich geschoffeerd voelen, dan kan men dat begrijpen. Maar het erge is dat men schoffies veel minder achter de veren zit dan deze jongeman. Neen, ik heb zijn naam niet genoemd. Net omdat ik hem niet ken, maar u wel en u weet waarom u het doet, toch?

Vale

Bart Haers