Ongevraagd advies

Kort Lontje

Een beetje stalinisme

is wel nodig

Fraai gelegen is het wel, tegenover het
station van Oostende en representief
is het ook wel, maar het lijkt ook
wat op de stalinistische bouwstijlen. Of
zou dat kwaadwillig zijn. Het waren Henry Serruys,
de liberaal Van Glabeke en de
katholiek Piers die de heropbouw van de stad
op zich namen - waarbij ze de destructie
van de oorlog rustig met andere middelen
hebben voltooid. 

Alleen paarden en dwazen veranderen nooit van mening, dat is zo, maar als iemand die met enig ontzag als Keizer van Oostende voorgesteld wordt, ook nog eens, zoals het een hofmeier betaamt de titel claimt die hij feitelijk al uitvoering geeft, dan blijkt dat wel enige heisa te veroorzaken, maar verder... ligt het in de aard der dingen. Maar wat met dat stalinisme, want dat zegde de man toen hij voorzitter was van de SP-a, toch, jaren geleden? Juist, maar het blijft wel opvallend dat de man bij zijn eedaflegging stelde dat hij meer burgerparticipatie wilde, zoals ook die man uit Lommel, Peter Vanvelthoven een senaat wil die bij loting wordt samengesteld, zoals David van Reybrouck dat ook wel zou zien zitten. Ik heb weet van zijn pamflet - men weet dat ik deze vorm van communiceren over ideeën zeer kan waarderen - maar heb het niet gelezen. Dat de vertegenwoordigende democratie wel eens kraakt in alle voegen, mag juist zijn, men dient het bestel vooral te blijven steunen. Of wil men het afschaffen telkens de verkeerde partijen macht verwerven?

Hebben we dan iets tegen burgerparticipatie? Neen, tenzij men vergeet dat een democratie, een vertegenwoordigende democratie berust op de inbreng van geinteresseerde burgers. Politici, politieke wetenschappers, ook wel politicologen of politologen genoemd, journalisten ook zouden dat begrip "Gewone mensen" eens uit hun vocabularium moeten schrappen, want het is niet alleen denigrerend ten aanzien van mensen die vaak zeer gedegen gevormd zijn en bovendien ook nog eens werkelijk begaan met het belang, het ondergraaft ook hun eigen politieke legitimiteit: een politieke analist die zegt voor een publiek van burgers, gewone mensen, dat gewone mensen het niet snappen... dat wringt. Maar ook die gewone mensen moeten zichzelf weer of eindelijk gaan zien als burgers.

Wat we vandaag beleven is dat bij belangrijke en soms grootschalige projecten zoals Oosterweel, de ontsluiting van Zeebrugge, maar ook bij meer lokale projecten mensen in het geweer komen omdat ze erop tegen zijn, zonder dat ze er verder echt belang bij denken te hebben. Dat is een vorm van burgerzin die men kan waarderen, maar het blijkt wel dat de logica van hun benadering niet enkel eenduidig is, vaak zien ze de lacunes niet. Voor zover ik kon vernemen zijn er in Antwerpen wel degelijk mensen die achter Oosterweel staan. Alleen wordt hun stem niet gehoord. Misschien hebben ze ook niet deelgenomen aan het referendum, maar toch, ook hun stem is van belang. En ja, bij de verkiezingen voor de gemeenteraad in 2012 verloor de partij die zich eerst had uitgesproken voor het project en plots de zijde had gekozen van de tegenstanders ervan... Walk and don't look back?

Johan Vande Lanotte nu predikte zoveel jaar geleden dat de partij enig stalinisme wel kon velen. Men kan hier ironie in erkennen, maar het is er dan wel een van de cynische soort, van de machtscynische soort en daarbij wordt duidelijk wat men van socialisten wel vaker hoort: ze gaan voor den arbeider en diens belang, maar hebben met individuele leden van de arbeidersklasse absoluut geen contact, tenzij met hun chauffeur, de kok of kokkin in het kabinet en nog wat van die dingen. Ook François Hollande zou niet van arbeiders als zodanig houden, wel van de idee, maar dat is roddel, want het is zijn ex die het gezegd heeft. 

Diezelfde man stelt nu dat hij meer burgerparticipatie wil. Nou moe, dat ook klinkt bepaald cynisch, want hij heeft al 20 jaar of meer de stad achter de schermen bestuurd en hoefde niet al te veel inspraak. Nu blijkt dat mensen dat niet leuk vinden, betert hij zijn leven. Echter, in een systeem van vertegenwoordigende democratie zijn het de gekozenen, de leden van de gemeenteraad die gedane opdracht hun beleid moeten verantwoorden. Tegen inspraak heb ik niets, al valt het op dat dit al te vaak een frustrerende bezigheid is. Bij de verkiezingen blijkt soms dat zij verdiensten aandragen die helemaal niet toe te schrijven vallen aan degene die ze inroept.

Timeo Danaos et dona ferentes. Want Vande Lanotte heeft al lang en breed laten blijken wat hij denkt van gewone mensen, zodat zijn oproep tot meer burgerparticipatie nooit kan sporen met zijn inzicht dat iedereen wel zal dwalen, behalve de kersverse burgemeester. Welwillend? Dat zal wel, maar verder zal de stad bestuurd worden vanuit en middels de persoon van de burgemeester. Mijn bezwaar tegen zijn discours klinkt eenvoudig: politici willen de steun van kiezers en doen er vervolgens iets mee. Er zijn domeinen waar inspraak nodig is, maar dan liefst ongevraagd, want organiseert men inspraak op verzoek van de keizer, dan gaat het om een evidente manipulatie. Zolang het volk geen stokken in de wielen steekt, mag het spreken.

Bart Haers