Wie klopt aan de achterdeur aan?

Kort Lontje

Europa is geen huis met

achterdeur

het fileren van een metafoor

Op boerderijen is het vaak moeilijk een
voordeur te ontwaren. In stedelijke woningen
vindt dan weer geen achterdeur. Metaforen?
het verrijkt het spreken, maar kan ook
voor meerdere verklaringen vatbaar
blijken. 

Ik miste de uitzending van Ter Zake met de heer De Wever, voorzitter van N-VA maar de weerklank die zijn uitspraken kregen waren duidelijk genoeg: hij sprak xenofobe taal en zijn metaforen liepen voor geen meter. Zou het?

We zijn 2015 en de immigratie heeft al veel discussies opgeleverd. Er zijn mensen onder ons die uit vele landen van herkomst komen en dus heel specifieke culturen met zich meedragen. Maar het valt ook op dat in een aantal domeinen mensen met een allochtone herkomst wel degelijk opvallend aanwezig zijn, maar velen blijven op een gunstige manier onzichtbaar. Maar er zijn er ook die voor maatschappelijke onrust zorgen. Maar er zijn ook autochtonen die voor problemen zorgen, die ons het leven lastig maken door precies heibel te maken en uiting te geven aan hun gevoelens van onrust en onvrede. Deels moet men dat begrijpen, want men kan niet zomaar geloven dat mensen zich ideaal gedragen.

Daar zit het probleem natuurlijk, want sommige mensen geloven nog steeds in de nobele wilde, die ze dan willen zien in die asielzoekers - tot ze, zoals Ayaan Hirsi Ali te succesvol (b)lijken. Dan gaan sommige mensen hard van leer trekken. Maar precies in de partij van mijnheer De Wever zitten mensen die ook ouders hebben die elders zijn geboren, in Turkije onder meer.

Jean-Paul Van Bendegem nu fileert de vergelijking van De Wever als zou Europa een huis zijn en dat de vluchtelingen door de achterdeur binnenvallen wat hij niet kan hebben, want wie aan de achterdeur aanklopt, heet in een ongunstig daglicht te staan. Kan kloppen, maar evengoed is het goed gebruik op het platteland dat mensen die vertrouwd zijn bij de mensen wier huis ze betreden niet langs de voordeur komen, maar precies "langs achter" komen en even "goed volk" roepen of iets van die strekking. Zelf had ik het altijd moeilijk om ergens langs de achterdeur binnen te gaan, maar goed, als het zo hoort...

Met andere woorden, de metafoor van De Wever kan zich ook tegen hem keren doordat dit beeld van de achterdeur een andere implicatie krijgt. Ten goede moet gezegd dat we bereid zijn die oorlogsvluchtelingen op te vangen. Waar prof. dr. Van Bendegem zich vergist? Men kan het zoeken in de gedachte dat we ten allen prijze goed moeten zijn, wat het ons ook kosten mag, zegt men. Ik denk dat een politicus hier ernstig over moet nadenken, niet ergens in de wolken, maar hier, enfin, in 't Stad verblijf te houden. Maar ook een filosoof mag zich even bedenken, want het gaat om de vraag of we zoveel vluchtelingen kunnen opvangen en onder welke voorwaarden. Europa doet pogingen om de zaken te coördineren en de lasten te verdelen. Er zou wel eens kunnen blijken dat landen die nu gastvrij zijn, er later voordeel bij hebben, maar dan zal men het wel ook mogen hebben over de betekenis van onze cultuur en hoe we de bezoekers ermee vertrouwd maken. Of ze die voor lief nemen dan wel omhelzen, daar kunnen we geen uitsluitsel over geven.

Tot slot nog de gedachte dat immigratie ook voor ons het nut heeft dat we aspecten van onze cultuur expliciteren, maar dan moeten we ook minder geloven dat we superieur zijn, wel dat we het voorrecht hebben de oude cultuur te mogen doorgeven en er zelf het nodige en mogelijke aan kunnen bijdragen; later zal blijken wat het waard was. We mogen zelf ook wel zorgzaam omspringen met het intellectuele patrimonium, dat staat als een paal boven water.

Bart Haers